Ajvar ili hajvar je specijalna vrsta salate, specijalitet balkanske kuhinje, napravljena od crvene paprike. Ajvar je poreklom iz Srbije, pa se naziva i „srpska salata“ ili „srpski povrtni kavijar“.
Ime ajvar potiče od turske reči haviar, što znači “usoljena ikra, kavijar” i dolazi iz persijske reči “kaviiar”.
Do kraja XIX. veka na Dunavu se odvijala značajna lokalna proizvodnja kavijara. Velika količina ribe jesetre koja je dolazila od Crnog mora, Dunavom, do Beograda bila je idealna za proizvodnju. Domaći kavijar bio je veoma popularno jelo u beogradskim domovima i restoranima. Zbog radnih sporova, počev od 1890-ih domaća proizvodnja kavijara postajala je sve nestabilnija. Ta nestabilnost je na kraju dovela do toga da se u beogradskim restoranima, kao zamena za kavijar, ponudi specijalna salata od paprike pod nazivom „crveni ajvar“ ili „kavijar od povrća“.
Pravljenje Ajvara
Ajvar se tradicionalno pravi na jesen, kada je puna sezona paprike, ali se koristi tokom cele godine. Pravi se i od ljutih i od slatkih paprika. Priprema se ručno u otvorenim šerpama na šporetu na drva. Pre same pripreme ajvara, paprike se ispeku, pažljivo oljušte, ocede i samelju. Prilikom pripreme uz papriku se najčešće dodaje i plavi patlidžan. Salata od čistog plavog patlidžana se zove pinđur, tako da se za njihovu mešavinu naizmenično koriste oba izraza.
Ajvar se koristi kao dodatak mnogim jelima, ali najčešće kao hlebni namaz.
Pre serviranja obično se doda malo sitno iseckanog, posoljenog belog luka.