Loznica
o gradu
Loznica
Loznica je grad i sedište istoimenog grada u Mačvanskom okrugu, u zapadnoj Srbiji. Prema popisu iz 2011. gradsko naselje Loznica je imalo 19.212 stanovnika, dok je na teritoriji koja pripada gradu Loznici živelo 84.925 stanovnika.
Loznica je grad na zapadu Srbije, u blizini granice sa Bosnom i Hercegovinom. Kroz grad protiče rečica Štira koja se par kilometara dalje uliva u Drinu. Loznica se nalazi na nadmorskoj visini od 142 m u podnožju planine Gučevo.
Ovaj grad je na sredini puta od Tuzle do Valjeva i blizu sredine puta od Beograda do Sarajeva. Drumom od Beograda udaljen je 139 km, 136 km od Novog Sada, 75 km od Valjeva, 53 km od Šapca i 6 km od Banje Koviljače. U izgradnji je pruga Valjevo—Loznica.
O naseljenosti ovog kraja, još od praistorije, svedoče mnogi arheološki nalazi. Od oko 900. do 300. godine stare ere, ovu oblast naseljavali su Iliri. Najstarije naselje Ad Drinum potiče iz rimskog doba.
Naselje na mestu današnje Loznice prvi put se pominje u povelji kralja Milutina s početka 14. veka, a kao palanka već 1717. godine. Ime je verovatno došlo od reči lozica zbog velikog broja vinograda.
U vreme Prvog srpskog ustanka u Loznici je bio vojvoda Anta Bogićević koji je vodio Boj na Loznici, što je opevao Filip Višnjić. Ovde je bila Opsada Loznice (1813). Kao grad naselje Loznica formiralo se 1834. godine, godinu dana posle pripajanja Kneževini Srbiji. Pored muške osnovne škole koja s prekidima radi od 1795. godine, 1858. godine dobija i žensku, a nepotpunu Gimnaziju 1871. godine. Već 1888. godine Loznica ima novčani zavod, štedionicu, sud, bolnicu.
Tokom Prvog svetskog rata, od 16. do 20. avgusta 1914. nadomak Loznice je vođena Cerska bitka, u kojoj je srpska vojska porazila austrougarsku. Druga bitka u ovom kraju u Prvom svetskom ratu kraju bila bitka na Mačkovom kamenu, od 18. do 23. septembra 1914. Kolubarska bitka, treća bitka u ovom kraju je započela austrougarskom ofanzivom 6. oktobra 1914. opštim napadom na Drugu armiju koja je držala položaje u donjem Jadru i Mačvi. U bitkama na Gučevu i Drini posle velikih gubitaka srpska vojska se povukla na Kolubaru. Loznica je oslobođena 2. novembra 1918. godine.
Stvaranjem Kraljevina SHS iz osnova se promenio položaj Jadra. Od pograničnog kraja postao je srez duboko u unutrašnjosti nove države. Miran život stanovnika Loznice prekinuo je Drugi svetski rat. Četnici su oslobodili Loznicu 31. avgusta 1941. Okupator je ponovo zauzeo Loznicu, a oktobra 1941. u Dragincu su u znak odmazde streljali 2.960 ljudi, žena i dece. Loznica je oslobođena 23. septembra 1944. godine. Posle oslobođenja 1944. godine Loznica je imala oko 3.000 stanovnika. Prema poslednjem popisu iz 1991. godine u lozničkoj opštini je u 54 naseljena mesta živelo 87.658 stanovnika. Sam grad te godine imao je 18.826 stanovnika, a sa prigradskim naseljima Klupcima, Krajišnicima i Lozničkim Poljem nepune 34.000. Loznica je za vreme proteklih ratova na prostoru bivše Jugoslavije bila tranzitna stanica i utočište izbeglim i unesrećenim ljudima. Negde oko 70.000 ljudi je prošlo kroz ovaj grad, veliki broj njih je dobio pomoć i zbrinut. I danas oko 15.000 izbeglih i raseljenih lica živi na području opštine Loznica.
Svedoci prošlih vremena su crkva Pokrova Presvete Bogorodice, manastir Tronoša, manastir Čokešina, spomen kosturnica na Ceru, u Tekerišu, spomen kosturnica na Gučevu, spomenik i kosturnica u Dragincu, kao i etno-selo Tršić.
Postoji narodna epska pesma „Boj na Loznici“. U njoj je centralni lik loznički Vojvoda iz Prvog srpskog ustanka Anta Bogićević. Njegov grob se nalazi uz staru lozničku crkvu.
Loznica je rodno mesto Jovana Cvijića.
Rodno je mesto Miće Popovića, a u gradu postoji istoimena galerija. U Tršiću, nedaleko od Loznice je rođen Vuk Stefanović Karadžić, a blizu je i manastir Tronoša, mesto ranog Vukovog školovanja.
Osnovna kulturna manifestacija opštine Loznica predstavlja tradicionalni Vukov sabor u Tršiću. Sabor se održava svake godine u septembru, u nedelju pred Malu Gospojinu (21. septembra) u znak sećanja na Vuka Karadžića — velikana naše kulture. To je najveća manifestacija u Srbiji, po svom značaju i po masovnosti (okuplja od 20.000 do 30.000 posetilaca).
U opštini Loznica nalazi se 15 osnovnih škola sa izdvojenim odeljenjima i 4 srednje škole. U osnovnim školama obrazuje se oko 9.000 osnovaca, a u srednjim oko 4.500 srednjoškolaca.
Lokalni muzej - „Muzej Jadra“ je osnovan 1987. godine u zgradi stare apoteke.
Tu je i Dom kulture „Vuk Karadžić“, u čijem sastavu je „Galerija Mina Karadžić“.
Poznati Lozničani:
• Sinan Sakić (1956-2018), legendarni pop-folk pevač.
• Dragan Kojić Keba (1960), pevač pop-folk muzike.
• Ivan Milinković (1962) pevač, bivši solista grupe „Legende“
• Nemanja Maksimović (1995), srpski fudbalski reprezentativac.
• Vladimir Stojković (1983), srpski fudbalski golman.
• Nemanja Miletić (1991), srpski fudbaler.
• Jovan Cvijić (1865—1927), naučnik.
• Mića Popović (1923-1996), umetnik.
• Vuk Karadžić (1787-1864), filolog.
• Antonije Bogićević (1758-1813), vojvoda iz Prvog srpskog ustanka.
• Momčilo Gavrić (1906-1993), najmlađi podoficir na svetu u toku Prvog svetskog rata
• Marko Janjić (1982), pozorišni, i televizijski glumac.
• Aleksandar Gligorić (1973), televizijski, i serijski glumac.
• Dragan Mićanović (1970), filmski i pozorišni glumac.
Počasni građani
• Mića Popović (1989)
• Vladimir Putin (2009)