Пређи на садржај 
Šar Planina
o Planini
Šar planina
Šar planina (mkd. Šar Planina, alb. Malet e Sharrit), ili kolokvijalno Šara (mkd. Šara), je planina koja se nalazi na granici Srbije, Severne Makedonije i Albanije. Poznata je i po drugim nazivima: Skardus, Carska planina i Monte Argentaro koji datiraju iz perioda srednjeg veka.
Po svojim osnovnim morfotektonskim osobinama, ona pripada Šarsko-pindskom planinskom sistemu, odnosno Dinaridima.
Šar-planinu karakteriše prostrano bilo, čija dužina po horizontalnoj projekciji iznosi 80 do 85 km, odnosno teritorijalno od Kačaničke klisure na severoistoku, sa vrhom Ljuboten, pa sve do gornjeg toka Radike i Vrutoka na jugu, teritorijalno tromeđe makedonsko-albansko-srpske granice.
Širina ove planine kreće se od 20 do 25 km, na taj način može se uzeti da površina Šarplaninske oblasti zahvata preko 1.600 km².
Iznad prostranog bila diže se planinski greben (prosečne visine 2.300 m), sa brojnim vrhovima i presedlinama. Zato greben ove planine stvara utisak jake nazupčenosti.
Orografski se pruža dva pravca, deo bila od Ljubotena do Karanikole pruža se pravcem severoistok - jugozapad, dok drugi deo, od Karanikole do gornjeg toka Radike i Vrutoka pravcem sever - jug. Ovaj drugi deo je znatno razuđeniji, pa i pojedini delovi stvaraju utisak zasebne celine (središnji deo sa Titovim vrhom), i kao takvi nose lokalne nazive: Brodska planina, Rudoka, Vraca, Radika planina itd.
Ispod samog grebena Šar-planine leže brojni cirkovi, u kojima su se smestila mnoga prelepa lednička jezera, poznata i kao gorske oči, dok su ispod cirkova formirane duboko usečene valovske doline, koja najčešće predstavljaju izvorišta mnogih reka.
Opšti izgled Šar-planine je veoma različit.
Posmatrano sa jugoistočne (makedonske) strane ova planina odaje sliku pitomosti i pored visokih kota iznad 2.700 m/nv, ovde dominiraju zeleni pašnjaci, dok je situacija sasvim drugačija na severozapadnoj strani (Kosovsko-metohijskoj), gde ova planina poprima Alpski karakter, pokazujući svoju surovost kroz strmo-stenovite padine periglacijalnog i glacijalnog reljefa.
I pored znatnih visina i svoje surovosti Šar-planina je prohodna u svim pravcima.
Preko brojnih prevoja od davnina su vodili karavanski putevi, povezujući Tetovski okrug sa Kosovsko-metohijskim područjem, od kojih su najpoznatiji: Karanikolički, Skakalički Čelepinjski, Livadički (Meanče) prevoj, prevoj na Vraci. Prevalc je mesto poznato kao ski centar.
Fosilni glacijalni reljef
Na Šar-planini pronađeni su pouzdani glacijalni tragovi. Najveći deo Šare, između Ljubotena i Vraca, bio je pod lednicima tokom Pleistocena. Detaljnijim proučavanjima glacijacije na Šari bavio se R. Nikolić. Tokom svojih istraživanja pronašao je 40 cirkova i 16 cirknih jezera na visinama od 1950 do 2440 m. Poznatiji i veći cirkovi su: Kar Nikola, Babin Grob, Piribeg, Džinibeg. Sirinićki lednik bio je najveći lednik na ovoj planini. Njegova dužina bila je 6-7 km i on se kretao dolinom Lepenca sve do današnjeg Štrpca. Na osnovu morena u Sirinićkoj župi, Jovan Cvijić je utvrdio dve glacijacije na Šari. Snežna granica starije glacijacije bila je na visini od 1690 m. Zbog južnijeg položaja planine i njene udaljenosti od mora snežna granica bila je viša u odnosu na istu na Orjenu, Durmitoru i Prokletijama.
Najviši vrhovi
• Titov vrh (2.748 m)
• Mal Turčin (2.707 m)
• Bakrdan (2.704 m)
• Bristavec, Brustovec ili Borislavec (2.675 m)
• Velika Rudoka (2.658 m) — najviši vrh Srbije
• Bistra I (2.651 m)
• Golema Vraca (2.629 m)
• Džinibeg ili Trpeznica (2.610 m)
• Bistra II (2.609 m)
• Jezerski vrh (2.604 m)
• Vrh iznad Gornje Lešnice i Kazana (2.600 m)
• Belojezerski rid (2.590 m)
• Jezerska čuka (2.586 m)
• Crni vrh (2.585 m)
• Srednja vraca (2.582 m)
• Konjuška (2.571 m)
• Crnojezerski rid (2.562 m)
• Vrtop (2.555 m)
• Čelepinski vrh (2.554 m)
• Kučibaba (2.551 m)
• Mala vraca (2.536 m)
• Crni kamen (2.536 m)
• Kobilica (2.528 m)
• Piribreg ili Kučinagledski vrh (2.524 m)
• Suva dupka-Kučibaba (2.515 m)
• Bezimeni vrh između Krive šije i izvorišta Pene (2.511 m)
• Ljuboten (2.498 m)
Ivan Jastrebov navodi podatak da je planina Šara u stara vremena, po shvatanju naroda, služila kao granica između srpskih i grčkih zemalja. Zemlje iza Šare su se zvale grčke i onda kada su bile deo srpske srednjovekovne države, jer su prethodno bile pod vlašću Vizantije.
Prvih godina posle Prvog svetskog rata bili su aktivni kačaci, a situacija se zatim smirila i ovamo su dolazili turisti.
izvor:
